Auteur: Thijs Vanden Nest
Van maandag 12 tot woensdag 14 juni vond het 22e EGF symposium plaats te Vilnius, de hoofdstad van Litouwen. Dit symposium bracht iets meer dan 100 deelnemers samen uit heel Europa en enkele andere landen rond het thema ‘the future role of ley-farming in cropping systems’. Ook een ruime delegatie van NVWV-leden nam deel aan het symposium. De gastheer voor dit symposium was the Lithuanian research centre for agriculture and forestry.
Ley-farming
Ley-farming, ook wel ‘wisselbouw’ genoemd in het Nederlands, betekent het invoegen van een aantal jaren tijdelijk grasland in de rotatie van akkergewassen. Reeds heel wat studies van de voorbije decennia, tonen aan dat ley-farming vele voordelen biedt. Enkele zaken zijn dat het sterk bijdraagt aan de opbouwen van de koolstofgehaltes van de bouwvoor, het verbetert de bodemstructuur, het vermindert erosie, stimuleert biodiversiteit en niet in het minste, het heeft een ‘legacy’-effect. Wat zoveel betekent dat het onderploegen van dit tijdelijke grasland veel nalevering geeft van nutriënten aan de volgteelten. Zodanig veel zelfs dat de bemesting sterk kan gereduceerd worden.
Het is dus duidelijk dat deze strategie van vruchtafwisseling ons heel wat voordelen kan bieden. Ook de recente studies die werden voorgesteld op het symposium blijven dit sterk onderbouwen. Verder was er in het symposium ook veel aandacht voor ‘multispecies grassland’, vrij vertaald ‘kruidenrijk grasland’. Het toevoegen van vlinderbloemigen, maar ook kruiden heeft voordelen naar het robuuster maken van het grasland tegen stress van bv. droogte. Het maakt ons ook onafhankelijker van de bemesting. Ondanks het feit dat we toch wel wat zaken in de vingers moeten krijgen, wijst het onderzoek er op dat we met dit kruidenrijk grasland toch wel vooruit kunnen. Een voorbeeld was een studie uit Denemarken waarbij een kruidenrijk grasland werd begraasd met Jersey koeien. De verteerbaarheid zat duidelijk lager dan de controle, maar door de hogere opname van de koeien, werd dit ruim gecompenseerd in de melkproductie.
Wie meer wenst te weten over de studies die werden voorgesteld op het symposium, kan de proceedings online raadplegen.
Uitdagingen voor de toekomst
Aan het einde van het symposium werd een paneldiscussie gehouden met enkele aanwezige onderzoekers. Enkele suggesties kwamen sterk naar voor. De belangrijkste hierbij zijn dat de ontsluiting van de positieve onderzoeksresultaten te weinig hun weg vinden naar zowel de landbouwer om het ook in de praktijk te brengen als naar de beleidsmakers die het kunnen inpassen in het landbouwbeleid. Het loopt hem daarbij stroef bij de communicatie tussen onderzoekers en beleid. En het zou ook een absolute meerwaarde zijn dat beleidsmakers en landbouwers worden uitgenodigd in symposium zoals dat van EGF om maximale uitwisseling mogelijk te maken. Hint voor de General meeting Leeuwarden van 2024?
Landbouw en grasland in Litouwen
De landbouw in Litouwen ziet er heel anders uit dan in de lage landen. Ondanks dat Litouwen een vrij vlak land is, zijn veel landbouwpercelen gekenmerkt door heuvelachtig terrein. Bij een rit door het landschap is goed te zien dat percelen daardoor duidelijk natte en droge plekken vertonen. De gemiddelde temperatuur in de winter ligt er tussen 0 en -5°C, in zomermaanden ligt deze kort tegen de 20°C. Neerslag ligt rond de 40-70mm per maand. Voor de val van de muur, zag landbouw er in Litouwen heel anders uit dan vandaag. Voor 1990 werd er ongeveer 1,5 miljoen hectares grasland aangehouden en werden er >700 000 koeien gemolken, die een gemiddelde productie hadden van ongeveer 3000kg melk/koe. Na de val van de muur werd veel grasland omgeploegd en veel vee verkocht. Vandaag worden er grosso modo nog slechts een 100 tot 200 000 koeien gemolken die wel een productie geven van 6000 kg melk/koe. Momenteel maakt de melkveesector zo een 15% van de totale productiewaarde van de Litouwse landbouw uit. Het graslandareaal halveerde in de laatste 30 jaar ten voordele van granen. Litouwen is daarmee ook een echt graanproducerend land geworden. Zowel winter als zomergranen worden geteeld. Maïs ziet men hier niet, aardappelen zijn wel terug te vinden.
Conclusie
Uiteindelijk leidde het symposium tot de conclusie dat het gebruik van ‘ley farming’ een belangrijke rol kan vervullen in een duurzame en toekomstbestendige landbouw in veel Europese landen. Deze conclusie komt natuurlijk alleen maar in de praktijk door de uitvoering op boerenbedrijven. Dus hierin is er nog werk aan de winkel.
EGF komt naar Leeuwarden!
In de schoot van de NVWV zal de 30e EGF General Meeting georganiseerd worden te Leeuwarden van 10 juni tot 13 juni 2024. De trekkers van deze organisatie zijn Agnes van den Pol-Dasselaar, Wiepk Voskamp-Harkema en Cindy Klootwijk. Het thema is alvast bekend ‘Why grassland’ en de daarbij horende subthema’s zijn ‘what?’, ‘how?’, ‘which?’, ‘where?’ en ‘who?’. Op deze website is meer informatie te vinden. U bent van harte uitgenodigd om voor 19 september 2023 alvast een korte abstract in te sturen over uw onderzoek. U komt toch ook?